Makbule Yönel Maya, Genel Müdür
TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş., yonelm@tskb.com.tr
Bütün çocukluğunu yılın tüm ayları İstanbul’un halen sayfiye yeri sayılan bir ilçesinde geçiren biri olarak “Yazlık” kavramının ne menem bir şey olduğunu çocukluk anılarımdan hatırlarım. Tabii biz “Hancı” kategorisinden olduğumuz için “Yolcu”ların yazın, ekonomiyi ve çevreyi ne denli değiştirdiğini bölge esnafının hal ve hareketlerinden, denizin görüntüsünden istatistiksel olamasa da “hissi” olarak analiz edebilirdik.
Yazlık konut tarihçesi, ülkemizde pek tabii ki coğrafi ve ekonomik etkenlerin birleşmesi ile oluşan bir kesişim kümesi gibi geliyor bana. Yazlık konutun, tarihçesi, artıları, eksilerinden bahsetmek yerine günümüzdeki evrilişini ve güncel trendleri biraz daha detaylandırmak istiyorum. Her ne kadar yazıda Ege ve Akdeniz bölgeleri biraz daha fazla geçse de yazlık konut sadece bu bölgeler için değil. Gerek Karadeniz gerek Anadolu’da yazın değişen ev adreslerini ve çıkılan yayla evlerini unutmamakta fayda var.
Ege ve Akdeniz sahillerindeki yazlık konut pazarı ülke ekonomisi ile doğru orantılı. Bu orantı hem nüfus, hem de değer anlamında… Neredeyse son 10 yıldır yazlık bölgelerdeki hareketlilik giderek artıyor. Yazın dolan sayfiye yerleri genelde eylül ayı ile birlikte yerini sakinliğe bırakmakta… Bu noktada bir trend değişiminden bahsedebiliriz. Özelikle İstanbul’dan kaçma eğilimini bir trend olarak değerlendirebiliriz. Son yıllarda emekli yaşına ulaşmış nüfus ile bu yaşa ulaşmamış bir kesimin, İstanbul’dan ayrılma ve genelde yazlık konutlarına yerleşerek yılın 12 ayını burada geçirme isteği bir trend olarak karşımıza çıkıyor. Bu trendi destekleyecek istatistikî gösterge ne olabilir diye baktığımda, yakın zaman önce açıklanan göç istatistiklerinden bahsetmek isterim. İlk defa bu yıl İstanbul’un net göç oranı negatif olarak açıklandı. Yani İstanbul’dan giden, İstanbul’a yerleşenden bu yıl daha fazla… Yazlık konut bölgeleri denilince akla ilk gelen şehirlere baktığımızda ise; Antalya, Çanakkale, Muğla, İzmir gibi illerde bu artış belirli bir trend çizgisini istikrarlı olarak yakalamış gibi görünüyor. Ankara’yı da özelikle ekledim ki üç büyükşehir kıyaslaması da kendi içinde olmuş olsun.
İkinci önemli trend ise yazlık konutların yer seçimleri ile ilgili… Önceden Bodrum açık ara önde iken belirli hedef kitle ve segmentler ayrımında farklı alt bölgelerin de dikkat çekmeye başladığını söyleyebiliriz. İzmir-İstanbul otoyol projesi ile birlikte İzmir’in farklı bölgeleri farklı segmentler için cazip hale geldi. Çeşme’den tutun da Urla, Karaburun, Foça ve Dikili gibi farklı alt bölgeler İzmir içinde ön plana çıkmaya başladı. Marmara’ya doğru geldiğimizde ise soğuk denizi ve temiz havasıyla Edremit, Altınoluk, Ayvalık gibi bölgelerin farklı bir alt bölge oluşturduğunu söylemek doğru olur. Bu durumun oluşmasında da Osmangazi Köprüsü ve otoyol projesinin etkisini göz ardı etmemekte fayda var. Edremit Koca Seyit havalimanı da yine bu anlamda bir cazibe unsuru olarak karşımıza çıkıyor. Kaz Dağları etekleri bu anlamda özellikle son 5 yıldır arazi ve yazlık konut alım satımlarında hareketliliğe sahne oluyor. Tam bu noktada TUİK tarafından yayımlanan konut satış istatistiklerine baktığımızda Aydın, Balıkesir, Çanakkale, İzmir ve Muğla illerinde yıllık olarak el değiştirmelerin hep yukarı yönlü hareket ettiğini görebiliriz.
Yazlık konutta bir başka trend için ise yazlık konutunuzu kullanmadığınız dönemi nasıl değerlendireceğinizden bahsetmek gerekir. Yakın dost, akrabalara verilen bir armağan olarak da, teknoloji çağının trend ekonomisi “paylaşım” sistemine dahil ederek değerlendirmek de tabi ki sizin elinizde. Tarihte devre mülk sistemi ile başlayan paylaşım modeli artık yerini mülkiyeti hiç almamak üzerine yeni kurgulara bırakıyor.
Bunlara ilaveten yazlık konut piyasasını doğrudan etkilediğini söylemek çok abartılı da olsa özelikle Yunanistan gibi komşu ülkelerdeki ucuz tatil anlayışı, yerleşik nüfusun yazlık konutta zaman geçirmek yerine salt tatil için sayılı gününü yakın ülkelerde değerlendirmesi anlamında da bir alternatif oluşturuyor.
bi_özet gayrimenkul 