[SU YALITIM ÇÖZÜMLERİ]: Yeşil Çatı Hakkında Sık Sorulanlar ve Bilinmeyenler

/// BTM’nin Katkılarıyla///

BTM, teras çatıların çakıl, mermer, seramik vb. klasik kaplamalar yerine uygun bir yalıtım çalışması üzerine bitki ve çiçeklerden oluşan bir sistemle kaplandığı Yeşil Çatılar ile ilgili sık sorulan soruları yanıtlıyor.

Şato Ayasaranda Oteli / BTM. Fotoğraf: Gül Şenel, BTM’nin izniyle.

Yeşil Çatılar ile İlgili Sık Sorulanlar:

Yeşil çatı hangi alanlarda uygulanabiliyor. Projemdeki tüm yeşil alanlar yeşil çatı kısmına girer mi?

Bir mimari projede doğal arazi toprağı dışında; mevcut zemin döşeme üzerinde toprak + bitki olarak belirtilen tüm alanlar yeşil çatı kavramı kapsamına girer. Binaların arasında, yer altında bulunan otopark veya sosyal tesis alanlarının üstündeki yeşil alanlar bahçe çatıdır. Yine bina katlarında ister açık ister kapalı mekânlarda yatay döşeme üzerinde oluşturulmuş alanlar ise bitkilendirilmiş çatı bahçesidir. Bahçede gömülü su deposunun üstü bitki örtüsü kaplı ise bu alan da yeşil çatıdır. Paslanmaz metal-betonarme vb. alanlarla sınırlandırılmış büyük saksılı bitki havuzları da yeşil çatıdır.

Yeşil çatı sadece betonarme yüzey üzerinde mi uygulanır?

Günümüzde betonarme teknolojisi dışında, hafif metal çatı ve ahşap teknolojisi de son derece geliştiği için doğru seçilen yalıtım malzemesi ve katmanlar ile bu iki döşeme üzerinde de çatı bahçesi uygulamaları yapılabiliyor.

Yeşil çatı hangi katmanlardan oluşur?

Yeşil çatı;

uygulama yapılacak alanın boyutuna uygun tercih edilmesi gereken su yalıtım malzemesi (varsa ısı yalıtım malzemesi),
kök tutucu örtü,
nem tutucu keçe,
toprak kalınlığına uygun su tutma kapasitesine sahip drenaj levhası,
polipropilen filtre katmanı,
hafifletilmiş bahçe çatı toprağı ve
bitki tabakası

katmanlarından oluşur.

Yeşil çatı maliyetini belirleyen kriterler nelerdir? Projem için maliyeti nasıl azaltabilirim?

Seçilen bitkilendirme türü, toprak kalınlığı, bitki türü (büyük ağaç veya çalı grubu olup olmaması) ve toprağın seriliş şekli (el arabası ve insan gücü ile veya tonajlı araç / mini yükleyici vb. ile serim yapılması) altta kullanılacak su tutma hazneli drenaj levhasının boyutlandırmasını ve maliyeti etkileyecektir. Projeniz için mutlaka uzman bir botanik üreticisi veya peyzaj mimarı ile çalışılmalı; üretici ve tedarikçi firmaların teknik ekiplerine danışılmalı. Su ve ısı yalıtımı için bu konuda profesyonel ekipler ve makine teçhizatı olan uygulamacılar tercih edilmelidir. Bu uzmanların yönlendirmeleri ile detaydaki katmanlar değiştirilerek maliyet belirlenebilir.

Şişli Bomonti Hilton Otel. Uygulama: Işık Peyzaj. Fotoğraf: Işık Peyzaj, BTM’nin izniyle.

Florya Crown Plaza Otel / BTM. Fotoğraf: Jozef Bonfil.

Yeşil Çatı Hakkında Bilinmeyenler

Yağmur suyunu kullanarak yeşil örtüye ilettiğinden fazla drenaj yoğunluğunu azaltır, atık şebeke su yükü hafifler.
Hava kirliliğini ve havadaki toz partiküllerini azaltır. Yeşil örtüsü daha az olan bölgelerde yapılan testlerde toz partikülü miktarının yeşili yoğun olan bölgelere göre 3-7 kat arası daha fazla olduğu görülmüştür.
Buhar geçirimi yüksektir. Oksijen üretimini artırır, nefes aldığımız hava kalitesini yükseltir, doğal olarak karbon salımı azalır.
Yüksek izolasyon değeri olan, ısı radyasyonu yapmayan yapısı ile şehirlerdeki ısı ada oluşumu etkisini azaltır. Bunun sonucu ısıtma-soğutma giderlerini düşürür, kentsel konforu yükseltir.
Gürültüyü emerek kentsel boyutta ses izolasyonu sağlar. Sera gazlarını yok eder, yağmur suyunu havadan karışan ağır metalleri toprak içinde tutarak arındırır.
Geri dönüşümlü bir malzemedir, uygulanmasında düşük enerji kullanılır ve insan gücü yeterlidir.
Hafriyat aşamasında kaybedilen doğal toprağı, içeriğine katılan özel karışımlar ile bitki toprağı olarak geri kazandırır.
Dünya üzerindeki biyolojik çeşitliliğin ve kentsel tarımın artmasına katkıda bulunur.
Yapıyı UV ışınlarından koruyarak çatıyı ve taşıyıcı konstrüksiyonu mekanik hasarlardan korur. Yapının yangın korunumunu yeşil alanlar ile en üst düzeyde sağlar.

Yeşil Çatı Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bahçe çatı yapımında, malzeme tedarikçisi-üreticisi dışında işi uygulayacak yalıtım uzmanı ve peyzaj mimarı ekibinin mutlaka koordineli çalışması gerekmektedir. Ancak tüm bunlardan önce mimari proje aşamasında iken bahçe çatının bina statiğine getireceği yük miktarı hesaplanarak detaya uygun bir katmanlaşma düşünülmelidir. Bu aşamada projenin peyzaj danışmanlığını yapacak firmanın öngörüleri ile şartname oluşturulmalıdır. Belirlenen yeşillendirme türüne göre sistem bileşenleri seçilmelidir.

Uygulamada en önemli kalemlerden biri, yalıtımın düzgün ve bitki köklerine dayanıklı sertifikalı ürünler ile standartlara uygun olarak yapılmasıdır. Sistem bileşenlerinde gerekli bindirme payları verilerek ürünlerin düzgün serilmesi de sistemin doğru çalışması açısından önem taşımaktadır. Bu noktadan sonra ürünler uzun süre açıkta bırakılmamalıdır, en azından hafifletilmiş toprak katmanı serilerek bitkilendirmeye hazır bir zemin oluşturulmalıdır.

Yine proje aşamasında iken sulama ile oluşacak fazla suyun tahliyesi için uygun alanlarda dik inişli ve parapet çıkışlı süzgeç yerleri ayarlanmalıdır. Havalandırma, süzgeç vb. kontrol noktalarının üst kısmı ve çevresine toprak yerine çakıl serilerek belirgin hale getirilmeleri dekoratif olmanın yanı sıra herhangi bir müdahale gerektiği durumlarda kolaylıkla ulaşılmasını sağlar.