[SU YALITIM ÇÖZÜMLERİ]: Çatılarda Su Yalıtımı*

/// BTM’nin Katkılarıyla

Mimari açıdan çatılar, düz teras çatılar veya eğimli çatılar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Teras çatılar kullanım amacına yönelik olarak gezilmeyen, gezilebilen, otopark veya bitkilendirilmiş çatılar şeklindedir.

Çatılarda kullanılacak olan polimer bitümlü su yalıtım örtüleri TS EN13707, sentetik örtüler TS EN 13956, bitümlü shingle ise TS EN 544 ürün standartlarında tanımlanmıştır. TS EN13707 ve TS EN 13956’ya göre üretilen örtüler sıcaklık ve UV ışınları altında yaşlandırıldıktan sonra su geçirimsizliği, çekme mukavemeti gibi parametreleri kontrol edilerek piyasaya arz edilir.

Polimer bitümlü örtülerin uygulama kural standardı olan TS 11758-2 standardı ise örtüleri iki ara gruba ayırır:

İlk ve orta kat örtüler: Bu örtüler genellikle her iki yüzü PE film kaplı örtülerdir.

Son kat örtüler: Bu örtülerin bir yüzleri UV yansıtıcı olan arduvaz taşı veya Alüminyum folyo ile kaplıdır.

TS 11758-2 standardı polimer bitümlü örtüler ile, TS 13658 sentetik örtüler ile yapılacak olan su yalıtımları için, ürünlerde aranacak asgari teknik özellikleri, tasarım, uygulama kuralları, prensip ve nokta detayların çözümleri ile ilgili bilgiler vermektedir.

Doğru ürün, doğru detay ve doğru uygulama ile
20-25 yıl dayanıklı çatılar yapmak mümkün.

Eğimli çatıların tasarımı ile ilgili kuralları kısaca inceleyecek olursak:

Çatılardaki eğim %20’den az olamaz.
Su iniş borularının çapları 100 mm’den az olamaz. Pratik olarak her 100 m² çatı alanı için bir süzgeç konulmalıdır.
Kullanılacak olan ısı yalıtım malzemeleri, çatı detayındaki yükleri taşıyabilecek basma mukavemetine sahip olmalıdır.
Çatılar yangın yönetmeliğine de uygun olmalıdır. Tavan döşemesi binanın kullanımına ve yüksekliğine bağlı olarak standardın önerdiği yangın dayanımına sahip olmalıdır. Çatıyı dışarıdan etkileyecek olan yangın tehdidine karşı da;
Binaların ayrık nizamda inşa edilmesi ve 21,50 m den kısa olması halinde altta taş yünü ısı yalıtım malzemesi kullanılması şartı ile çatı yüzeyi Broof belgesine sahip son kat örtüler veya bitümlü shingle ile kaplanabilir.
Binaların bitişik nizam olması veya bina yüksekliğinin 21,50 m’den yüksek olması halinde ters çatı olarak planlanan çatının üzerine 5 cm kalınlıkta 16-32 mm çapında çakıl kaplanarak, 4 cm kalınlıkta şap veya mermer kaplama veya bitkilendirilmiş çatı yapılması da yangın yönetmeliği açısında uygundur.
Parapetlere dönecek olan örtülerin yataydaki en üst kottan 30 cm daha yukarıya kadar devam etmesi gerekir. Bu örtülerin baskı çıtaları ile yüzeye mekanik olarak tutturulması ve üst ara kesitin uygun mastikler ile kapatılması gerekir.

Teras çatılarda uygulama ile ilgili kurallara bakacak olursak;

Çatılardaki eğim %2’den az olamaz.
Su giderleri dik inişli veya parapet çıkışlı olarak planlanabilir. Dik inişli süzgeçler düşey duvarlardan en az 50 cm öteye planlanmalıdır.
Kullanılacak ısı yalıtım malzemesine bağlı olarak çatıdaki su ve ısı yalıtım malzemelerinin aşağıdan yukarıya doğru dizilimleri farklıdır. Klasik çatılarda su yalıtım örtüleri, ısı yalıtımı (taş yünü) üzerinde yer alır. Spesifik çatılarda ısı yalıtımı (EPS polistiren köpük vb.) üzerinde yer alan eğim betonunun üzerine su yalıtım örtüleri yapıştırılır. Ters çatılarda ise su yalıtım örtüleri üzerine ısı yalıtım levhaları (XPS ekstrude polistiren) yerleştirilir.
Bitkilendirilmiş çatılarda kullanılacak olan son kat örtü, TS EN13948 standardına göre test edilmiş olmalıdır.
Su yalıtım örtüleri dereye paralel, eğime dik olarak serilmelidir.
Polimer bitümlü örtülerde ikinci kat örtü, ilk kat örtü ile aynı istikamette ve alttaki örtünün ek yerlerini ortalayacak şekilde serilmelidir.
Enine ve boyuna ek yerleri en az 10 cm bindirilmelidir. Son kat örtülerin enine bindirmeleri min. 15 cm yapılmalıdır.
Polimer bitümlü örtüler ile yapılacak olan su yalıtımında en az 2 kat örtü kullanılmalıdır. İlk kat örtü bitüm emülsiyonu ile astarlanmış yüzey üzerine genellikle noktasal veya şeritsel yapıştırma yöntemi ile uygulanır. İkinci kat örtü ise ilk kat örtüye tam yapıştırma yöntemi ile uygulanır. Boyuna ve enine tüm ek yerleri tam yapıştırma yöntemi ile yapıştırılır.
Çatıdaki eğimin %5’ten fazla olması ve yapının don bölgesi dışında olması kaydı ile tek kat 4 mm kalınlıkta polimer bitümlü su yalıtım örtüsü uygulanabilir.
Sentetik örtülerin altında 300 gr/m2 geotekstil ayırıcı katman kullanılmalıdır.
Uygulama yapılacak olan yüzeyler mazot ve yağ lekelerinden arındırılmış, ahşap mala ile perdahlanmış gibi düzgün olmalıdır. Astar uygulaması yapılmadan önce yüzeyin basınçlı hava veya basınçlı su ile temizlenmesi tavsiye edilir.
Polimer bitümlü örtüler kullanılacak ise beton yüzeyler bitüm emülsiyonu ile, metal yüzeyler ise bitüm solüsyonu esaslı astarlar ile astarlanmalı ve 24 saat kurumaya terk edilmelidir.
Özel önlemler alınmadığı sürece +5 °C altındaki ısılarda, yağışlı havalarda ve donmuş yüzeyler üzerinde uygulama yapılamaz.
Uygulama mesleki yeterliliği gösteren belgeli ustalara yaptırılmalıdır.

Doğru ürün, doğru detay ve doğru uygulama ile 20-25 yıl dayanıklı çatılar yapmak mümkündür. Bu konuda üretici firmaların teknik desteğine başvurabilirsiniz.

SÖZLÜK

Shingle, Asfalt esaslı çatı kaplama malzemesidir. Hafifliği ile binanın taşıdığı yükü azaltır, deprem güvenliğini artırır. Ayrıca, kırılmama özelliği ile bina ömrü boyunca çatıyı ve evi korur.

*Bu içerik BTM Katkılarıyla Hazırlanmıştır.